DERNEKLERİN TABİ OLDUĞU USUL VE ESASLAR

5253 sayılı Dernekler Kanununun 2. maddesinde "kazanç paylaşma dışında, kanunlarla yasaklanmamış belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, en az yedi gerçek veya tüzel kişinin, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kişi toplulukları” olarak tanımlanmıştır.
Dernekler, kuruluş bildirimini, dernek tüzüğünü ve gerekli belgeleri yerleşim yerinin bulunduğu yerin en büyük mülki amirine verdikleri anda tüzel kişilik kazanırlar.

Günümüzde dernekler toplumsal sorunların giderilmesinde önemli bir rol üstlenen sivil toplum kuruluşlarıdır. Sivil toplum kuruluşları ülkemizde ilk uygulamalarda bir güvenlik konusu olarak algılanmıştır. Dernek, vakıf vb. tüm sivil toplum hareketlerinin iş ve işlemleri kolluk kuvvetlerince yürütülmüş ve yine aynı kurumlarca denetim ve izleme yapılmıştır.

Dernekler ile ilgili hizmetleri yürütmek üzere 2002 yılında yapılan düzenlemelerle İçişleri Bakanlığı bünyesinde Dernekler Dairesi Başkanlığının kurulmuş ve İçişleri Bakanlığınca, derneklere ilişkin iş ve işlemleri yürütmek, hizmetleri görmek üzere illerde valilikler, ilçelerde de kaymakamlıklar bünyesinde derneklerle ilgili bir birim oluşturulması hükmü getirilmiştir.

Bu yazımda, Ülkemizde faaliyet gösteren dernek sayısının 85.000, üye sayısı ise 7.000.000 civarında olduğu göz önüne alındığında nüfusumuzun yaklaşık % 10 nu ilgilendiren dernekler mevzuatı konusunda ilgililerin ihtiyaçlarına cevap verebilecek şekilde bilgilendirilmesi amaçlanmıştır.

1 - Kuruluşun tüzüğü ve iç yönetmelikler,
Dernekler kuruluşlarını takiben dernek tüzüğü hazırlanmalı gerekirse dernek yönetim organları tarafından belirlenecek esaslar dahilinde iç yönetmelikler oluşturulmalıdır.


2 - Tutulması zorunlu defterler,

İşletme hesabı esasında defter tutulması halinde
1. Karar defteri,
2. Üye kayıt defteri,
3. Evrak kayıt defteri,
4. Demirbaş defteri,
5. İşletme hesabı defteri,
6. Alındı belgesi kayıt defteri,

Bilanço esasında defter tutulması halinde,
1. Karar defteri,
2. Üye kayıt defteri,
3. Evrak kayıt defteri,
4. Alındı belgesi kayıt defteri,
5. Yevmiye defteri,
6. Büyük defter,
7. Envanter defteri,

Defterlerin tutulma usulü;
- Dernekler Yönetmeliğinin 32, 33, 43 ve 44 üncü maddeleri ile İçişleri Bakanlığınca çıkartılmış olan “Dernekler tarafından Tutulan Üye Kayıt Defterinde Bulunması Gereken Hususlar Hakkındaki 2006/1 Sayılı Tebliğ” Dernekler Tarafından Tutulan Karar,Evrak Kayıt, Demirbaş ve -İşletme Hesabı Defterlerinde bulunması Gereken Bilgiler İle Bu Defterlerin Şekli Hakkında 2007/2 Sayılı Tebliğ” hükümlerine uyulması,
- Defterlerin kayıtlarının, Dernekler Yönetmeliğinin 34 üncü maddesinde belirtilen zamanda işlenmesi,
- Tutulması zorunlu olan defterlerin düzenli olarak muhafaza edilmesi ,
gerekmektedir .Bu defterlerin dernekler biriminden ya da noterden onaylı olması zorunludur. 

3 - Alındı belgeleri,
Dernek gelirlerinin toplanmasında kullanılacak alındı belgeleri yönetim kurulu kararı ile bastırılır. Alındı belgelerinin şekli, bastırılması, onaylanması ve kullanılması ile dernek gelirlerinin toplanmasında kullanılacak yetki belgesine ilişkin hususlar yönetmelikte düzenlenir. Dernek gelirlerini toplayacak kişiler yönetim kurulu kararıyla belirlenir ve bunlar adına yetki belgesi düzenlenir.

4 - Banka hesaplarına ilişkin hesap ekstreleri ,
Dernek gelirlerinin bankalar aracılığı ile toplanması halinde banka tarafından düzenlenen dekont veya hesap özeti gibi belgeler alındı belgesi yerine geçer. Belgelerin bankalarca onaylanacaktır.

5 - Harcama belgeleri,
1. Harcamaların, kuruluşun tüzüğünde belirtilen amacına uygun olarak yapılmış olup olmadığı,
2. Harcamaların, fatura, perakende satış fişi, serbest meslek makbuzu, gider pusulası (G.V.K.’ nun 94 üncü maddesi kapsamında bulunan ödemeleri için gider pusulası, bu kapsamda bulunmayanlar için gider makbuzu düzenlenir.) ve gider makbuzu gibi belgelerle belgelendirilip belgelendirilmediği,
3. Harcamaların gider defterine doğru bir şekilde kaydedilip kaydedilmediği,
4. Ayni yardımların tesliminin Dernekler Yönetmeliği’nin 38 inci maddesinde belirtilen şekilde bastırılmış olan “Ayni Yardım Teslim Belgesi” ile yapılıp yapılmadığı,
5. Harcama belgeleri, kaydedildikleri defterlerdeki sayı ve tarih düzenine uygun olarak 5 yıl süreyle saklanıp saklanmadığı,
6. Kuruluşun tutmakta olduğu defter tutma usulüne uygun olarak, yıl sonlarında (31 Aralık) işletme hesabı tablosu veya bilanço ve gelir tablosu düzenlenip düzenlenmediği,
7. Kuruluşun gelir ve gider kayıtlarına ve bunlara ilişkin belgelere göre; dönem içindeki gelir ve giderler, önceki dönemden devir, banka, kasa, varsa borç ve alacak vb. ile ilgili hesaplar arasında mutabakat bulunup bulunmadığı,

6 - Ayni yardım teslim belgeleri,
Dernekler tarafından kişi, kurum veya kuruluşlara yapılacak bedelsiz mal ve hizmet teslimleri Ayni Yardım Teslim Belgesi ile yapılır. Bu belgeler; müteselsil seri ve sıra numarası taşıyan, kendinden karbonlu elli asıl ve elli koçan yaprağından meydana gelen ciltler veya elektronik sistemler ve yazı makineleri aracılığıyla yazdırılacak form veya sürekli form şeklinde, dernekler tarafından bastırılır. Form veya sürekli form şeklinde bastırılacak belgelerin, belirtilen nitelikte olması zorunludur.

7 - Yetki belgeleri,
1. Kuruluş adına gelir tahsil edecek kişi veya kişiler yetki süresi de belirtilmek suretiyle yönetim kurulu kararı ile tespit edilerek, bu kişiler adına yönetim kurulu başkanı tarafından onaylanan yetki belgesi (Dernekler Yönetmeliği EK- 19’da örneği bulunan) düzenlenmelidir.
2. Düzenlenmiş olan yetki belgelerinin birer suretinin dernekler birimine verilir,
3. Yetki verilen kişilerce gelir tahsilatına, adlarına düzenlenen yetki belgelerinin bir suretinin dernekler birimine verilmesinden itibaren başlanır,
4. Kuruluş adına gelir tahsil eden kişilerin, tahsil ettikleri paraları otuz gün içinde veya, tahsilatı 2005 yılı için 1000.- YTL’yi geçenler, bu süreyi beklemeksizin en geç iki iş günü içinde kuruluşun saymanına teslim edip etmedikleri veya banka hesabına yatırıp yatırmadıkları,
5. Adlarına yetki belgesi düzenlenmemiş veya düzenlenmiş olduğu halde bir örneği mülki amirliğine verilmemiş kişilerce gelir tahsilatı yapılıp yapılmadığı,
6. Yönetim kurulunun görev süresinin sona ermesine rağmen yeni yönetim kurulunca yenilenmemiş yetki belgeleriyle gelir tahsilatına devam edilip edilmediği,
7. Yetki belgesinin süresinin bitmesi, yönetim kurulunca bu yetkinin iptal edilmesi veya adına yetki belgesi düzenlenen kişinin görevinden ayrılması, ölümü, işine veya görevine son verilmesi gibi hallerde, verilmiş olan yetki belgelerinin kuruluşun yönetim kuruluna bir hafta içinde teslim edilip edilmediği,
8. Yetki belgesi ile ilgili değişikliklerin, yönetim kurulu başkanınca, onbeş gün içerisinde dernekler birimine bildirilip bildirilmediği,

8 - Genel kurul evrakları,
1. Toplantı duyurusuna ilişkin belge,
2. Toplantı açılış ve divan tutanakları,
3. Toplantıda verilen önergeler,
4. Oylamalar gizli yapılmışsa oy pusulaları, faaliyet, denetim ve mali raporlar,
5. Genel kurul sonuç ve varsa organlardaki değişiklik bildirim yazları,

9 - Gelen - giden evrak dosyaları,
Evrak kayıt defteri; karşılıklı sayfalarda yer alan, Ek-2 ve Ek-3’de örneği gösterilen "Gelen Evrak" ve "Giden Evrak" şeklinde iki bölüm halinde tutulur. Gelen evraklar gelen evrak bölümüne, giden evraklar giden evrak bölümüne olmak üzere, her bir satıra ilgili evraka ait bilgiler yazılır. Gelen ve giden evrak kayıt sıra numaraları, her yılın başında (1) sıra numarası ile başlar. Gelen ve giden evrak kayıt defteri, "gelen evrak kayıt defteri" ve "giden evrak kayıt defteri" olarak ayrı defterler halinde tutulabilir. Bu şekilde tutulan defterler bir araya getirilerek tek bir defter olarak muhafaza edilir.

10 - Dernek beyannameleri,
1. Her takvim yılının ilk dört ayı içinde bir önceki yıla ait Beyanname (Dernekler Yönetmeliği EK- 21) kuruluşun yönetim kurulu başkanı tarafından doldurularak mülki idare amirliğine verilip verilmediği,
2. Şubeler tarafından, mülki idare amirliğine verilen beyannamelerin birer örneği bağlı bulundukları derneğe de verilip verilmediği,
3. Mülki amirliğe verilmiş olan beyannamenin gerçeğe uygun olarak doldurulup doldurulmadığı,

11 - Üyelikle ilgili yazışmalar,
1. Üyelik müracaat dilekçeleri,
2. Üyelik müracaatlarına verilen cevap yazıları,
3. Varsa üyelikten ayrılma talep yazıları,

12 - Gayrimenkullerin tapu ve kullanım durumlarına ilişkin belgeler(Kira kontratı vb.) ,
1. Kuruluş için gerekli olan taşınmaz malların satın alınması veya mevcut taşınmaz malların satılması için genel kurulunda yönetim kuruluna yetki verilip verilmediği,
2. Kuruluşun edindiği taşınmazları, tapuya tescilinden itibaren otuz gün içinde Dernekler Yönetmeliği EK- 26’da gösterilen “Taşınmaz Mal Bildirimini Formu” doldurmak suretiyle mülki idare amirliğine bildirilip bildirilmediği,
3. Kuruluşun taşınmaz malları bu kuruluşun yararı doğrultusunda kullanılmakta mıdır?

13 - Taşıt araçlarına ilişkin ruhsat belgeleri,

14 – Vakıf Sandığı ve ticari işletmesine ilişkin defter ve belgeler,

15 - Kuruluş İşlemleri,
1. Kuruluş bildirimi (EK- 2)
2. Dernek tüzüğü
3. Yazışma ve tebligatı almaya yetkili kişi veya kişilerin adı, soyadı, yerleşim yerlerini ve imzalarını belirten liste

16 - Üyelik,
1. Türkiye’de yerleşme hakkına ve kuruluşun tüzüğünde belirtilen üye olabilme koşullarını sahip olmalıdır,
2. Üyelik müracaatlarının yazılı olarak yapılır,
3. Kuruluşun yönetim kurulunca en çok otuz gün içinde karara bağlanarak sonucunun yazıyla başvuru sahibine bildirilir,
4. Deftere kayıt edilmesi
5. Üyelikten çıkanların,çıkarılanların veya ölenlerin üye kayıt defterinden silinmesi

17 - Alındı belgeleri,
1. Gelirlerinin tahsilinde kullanılan alındı belgelerinin, Dernekler Yönetmeliği EK- 17’de gösterilen biçim ve ebatta ve Dernekler Yönetmeliği’nin 42 nci maddesinde belirtilen şekilde bastırılmış olup olmadığı,
2. Bastırılan alındı belgelerinin seri ve sıra numaraları ile diğer baskı işlerinde kusur bulunup bulunmadığı, sayman üyece kontrol edilerek, matbaadan bir tutanak ile teslim alınıp alınmadığı,
3. Bastırılan alındı belgelerinin, Dernekler Yönetmeliği’nin 44 üncü maddesinde belirtilen şekilde Alındı Belgesi Kayıt Defterine kaydedilip kaydedilmediği,
4. Alındı belgelerinin, eski ve yeni saymanlar arasında tutanakla devir tesliminin yapılıp yapılmadığı,
5. Alındı belgelerinin, gelir tahsil etme görev ve yetkisine sahip bulunanlara, sayman üye tarafından Alındı Belgesi Kayıt Defterine imzasının alınması karşılığı verilip verilmediği ve kullanıldıktan sonrada imza karşılığı geri alınmış olup olmadığı,
6. Alındı belgelerinin kullanımında Dernekler Yönetmeliğinin 45 inci maddesinde belirtilen usule uyulup uyulmadığı,
7. Kullanılmış olan alındı belgelerinin 5 yıl süreyle saklanılıp saklanılmadığı,
8. Alındı belgelerinden kaybolan veya çalınanların bir tutanak ile tespit edilerek ve en kısa sürede dernekler birimine bildirilip bildirilmediği,
9. Ayni bağışların tahsilinin Dernekler Yönetmeliği’nin 38 inci maddesinde belirtilen şekilde bastırılmış olan “Ayni Bağış Alındı Belgesi” ile yapılıp yapılmadığı,

18 - Gelir İşlemleri,
1. Gelirlerin alındı belgesi ile yada bankalar aracılığıyla toplanılıp toplanılmadığı,
2. Gelirlerin bankalar aracılığı ile toplanılması halinde bunların, ilgili bankalar tarafından düzenlenen dekont veya hesap özeti gibi belgelerle belgelendirilip belgelendirilmediği,
3. Kişi, kurum veya kuruluşlar tarafından kuruluşa yapılan bedelsiz mal ve hizmet teslimlerinde “Ayni Bağış Alındı Belgesi” düzenlenip düzenlenmediği,
4. Gelirlerin tamamının gelir defterine doğru bir şekilde kaydedilip kaydedilmediği,

19 - Genel Kurul Toplantıları,
1. Olağan genel kurul toplantısının, tüzüğünde belirtilen zamanda yönetim kurulunun çağrısı üzerine yapılıp yapılmadığı,
2. Genel kurulun toplantıya çağrılması, toplantı yeri, toplantı yeter sayısı, toplantı usulü ve toplantı ile ilgili diğer konularda Türk Medeni Kanunu, Dernekler Yönetmeliği ve kuruluşun tüzüğünde bulunan ilgili hükümlere uyulup uyulmadığı,
3. Şube olağan genel kurul toplantılarının, merkez olağan genel kurul toplantılarından en az iki ay önce tamamlanıp tamamlanmadığı,
4. Olağan veya olağanüstü genel kurul toplantılarını izleyen otuz gün içinde Dernekler Yönetmeliği’nin 17 nci
5. Türk Medeni Kanunun 76 ncı maddesi hükmü çerçevesinde bütün üyelerin bir araya gelmeksizin yazılı katılımıyla yada üyelerinin tamamının kanunda yazılı çağrı usulüne uymaksızın bir araya gelerek almış olduğu (organlarının seçimi, tüzük değişikliği ve sair konulardaki) kararların alındığı tarihi izleyen otuz gün içinde Dernekler Yönetmeliği’nin 17 nci maddesinde belirtilen şekilde yönetim kurulu başkanı tarafından mülki idare amirliğine bildirilip bildirilmediği,
6. Kuruluşun, organlarında meydana gelen değişikliklerin, Dernekler Yönetmeliği EK-25’ deki “Organlarındaki Değişiklik Bildirimi” formunun doldurulmak suretiyle, değişikliği izleyen otuz gün içinde mülki idare amirliğine bildirilip bildirilmediği,
7. maddesinde belirtilen genel kurul sonuç bildirimi ve eklerinin yönetim kurulu başkanı tarafından mülki idare amirliğine verilip verilmediği,

20 – Dernek Faaliyetleri,
1. Tüzüğünde gösterilen amaç ve bu amacı gerçekleştirmek üzere sürdürüleceği belirtilen çalışma konuları dışında faaliyette bulunup bulunmadığı,
2. Anayasa ve kanunlarla açıkça yasaklanan amaçları veya konusu suç teşkil eden fiilleri gerçekleştirmek amacıyla faaliyette bulunup bulunmadığı,
3. Askerliğe, millî savunma ve genel kolluk hizmetlerine hazırlayıcı öğretim ve eğitim faaliyetlerinde bulunup bulunmadığı ve bu amaçları gerçekleştirmek üzere kamp veya eğitim yerleri açıp açmadığı, üyeleri için özel kıyafet veya üniforma kullanıp kullanmadığı,
4. Merkezleri yurtdışında bulunan dernek veya kar amacı gütmeyen kuruluşların Türkiye’de doğrudan faaliyette veya işbirliğinde bulunmaları, temsilcilik veya şube açmaları, dernek veya üst kuruluş kurmaları veya kurulmuş dernek veya üst kuruluşlara katılmaları durumunda İçişleri Bakanlığından izin alıp almadıkları,
5. Türkiye’de faaliyette bulunan yabancı dernek vb. kuruluşların, yıllık faaliyet raporlarının, Dernekler Yönetmeliği ekinde bulunan (EK- 8) Faaliyet Bildirim Formu doldurularak takip eden yılın ilk iki ayı içinde yerleşim yerinin bulunduğu ilin valiliğine verilip verilmediği,
6. Türkiye’de etkinlikte bulunmasına izin verilen yabancı dernek veya kar amacı gütmeyen kuruluşun Türkiye’de yürütmekte olduğu faaliyetlerinin bu kuruluşun statüsü ve derneklerle ilgili mevzuat hükümlerine uygun yürütülüp yürütülmediği,

21 - Şube Kuruluşları,
1. Dernek tüzüğünde şube açabileceğinin belirtilmiş olup olmadığı,
2. Derneğin genel kurulunda, şube açılması ve bu işlemlerin yürütülmesi konusunda yönetim kuruluna yetki verilmesi hususunda kararın alınıp alınmadığı,
3. Dernek Yönetim Kurulunca şube açma konusunda yetkilendirilen en az üç kişilik kurucular kurulu tarafından, Dernekler Yönetmeliği’nin 7 nci maddesinde belirtilen kuruluş bildirimi ve eklerinin şube açılacak yerin en büyük mülki amirliğine verilip verilmediği,
4. Kuruluş bildiriminde ve ekli belgelerde kanuna aykırılık veya noksanlık bulunmadığı mülki amirlik tarafından yazıyla şube kurucularına bildirilip bildirilmediği,
5. Çocuk derneği şubesinin kurucu üyeleri arasında tüzel kişilerin ve 18 yaşını doldurmuş olanların olup olmadıkları,

22 - Yurt Dışı Yardımlar,
1. Kuruluşun yurtdışından aldığı ayni veya nakdi yardımlar kullanılmadan önce Dernekler Yönetmeliği’nin 19 ve 20 nci maddelerinde belirtilen belgelerle birlikte mülki idare amirliğine bildirimde bulunup bulunmadığı,
2. Nakdi yardımların bankalar aracılığı ile alınıp alınmadığı,
3. Yurt dışından alınan yardımların amacına uygun (varsa, yurt dışındaki kişi, kurum veya kuruluşlarla yapılan protokol, sözleşme vb. hükümlerine) olarak kullanılıp kullanılmadığı,

23 - Ortak projeler,
1. Yürütülen projenin toplumun ihtiyaç ve sorunlarına yönelik çözümler üretecek ve toplumsal gelişmeye katkı sağlayacak nitelikte olup olmadığı,
2. Kuruluş ile kamu kurum veya kuruluşu arasında proje yürütülmesine yönelik bir protokol yapılıp yapılmadığı,
3. Protokol gereği oluşturulan proje yönetim grubu tarafından protokol ve projenin bir örneğinin Dernekler Yönetmeliği EK- 23’de gösterilen Proje Bildirimine eklenerek, protokol tarihini izleyen bir ay içinde dernek merkezinin bulunduğu yerin valiliğine verilip verilmediği,
4. Yürütülen projedeki katkı oranlarının Dernekler Kanunu’nun 10 uncu maddesinde belirtilen asgari şartlara uygun olup olmadığı,
5. Proje çerçevesinde yapılacak harcamalar için ortak bir hesap açılarak harcamaların bu hesaptan yapılıp yapılmadığı,

24 - İşlemlerin elektronik ortamda yapılması,
1. Dernekler Dairesi Başkanlığı’ndan “kullanıcı adı ve şifresini” alıp almadığı,
2. Kuruluşun yetkililerinin değişmesi durumunda bu değişikliği Dernekler Dairesi Başkanlığı’na bildirerek yeni şifre alınıp alınmadığı,
3. Dernekler Yönetmeliği çerçevesinde mülki idare amirliğine vermekle yükümlü oldukları ve örneği bu Yönetmeliğin ekinde yer alan belgelerden; Genel Kurul Sonuç Bildirimi (EK- 3), Yurtdışından Yardım Alma Bildirimi (EK- 4), Yetki Belgesi (EK- 19), Beyanname (EK- 21), Proje Bildirimi (EK- 23), Yerleşim Yeri Değişiklik Bildirimi (EK- 24), Organlarındaki Değişiklik Bildirimi (EK- 25) ve Taşınmaz Mal Bildirimi (EK- 26) formları Dernekler Dairesi Başkanlığının web sayfası üzerinden, kullanıcı adı ve şifresi kullanılmak suretiyle elektronik olarak doldurulup doldurulmadığı,
4. Bu kuruluşların yukarıda sayılan belgelerin sistemden alacakları birer çıktısını da süresi içerisinde Dernekler Yönetmeliğinde belirtilen ilgili mercilere elden verip vermediği veya posta ile gönderip göndermediği;
5. Bu kuruluşlardan istenilmesi halinde, Dernekler Yönetmeliği çerçevesinde Dernekler Dairesi Başkanlığı ve dernekler birimlerine vermekle yükümlü oldukları belgeleri, asıllarının yanında kompakt disk veya disket gibi elektronik ortamlarda da verip vermedikleri,

25 - Derneklere tanınan hak ve izinler,
Bakanlar Kurulu’nca kamu yararına çalıştığı tespit edilmiş olan kuruluşun,
1. Son bir yıl içindeki, 2005 yılı için belirlenen tutar olan 50.000. YTL’yi geçen alım ve satım işlemlerinin rekabet koşullarına uygun yapılıp yapılmadığı,
2. Yıl içinde elde ettiği gelirinin en az yarısının, amacının gerçekleştirilmesi için harcanılıp harcanılmadığı,
3. Sahip olduğu mal varlığı ve yıllık gelirinin, amacını gerçekleştirecek düzeyde olup olmadığı,
4. Kuruluşun adında Türk, Türkiye, Milli, Cumhuriyet, Atatürk, Mustafa Kemal kelimeleri ile bunların baş ve sonlarına getirilen eklerle oluşturulan kelimeler kullanılmakta ise, bu kelimelerin kullanılabilmesi için İçişleri Bakanlığından izin alınıp alınmadığı,

26 - Ticari faaliyetler,
1. Ticari faaliyeti ile ilgili olarak Kurumlar Vergisi Kanunu hükümleri gereğince iktisadi işletme kurularak kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis ettirilip ettirilmediği,
2. Kuruluşun iktisadi işletmesinin ticaret siciline tescil ettirilip ettirilmediği,
3. İktisadi işletmenin gelir gider işlemlerinin, kuruluşun gelir gider işlemlerinden ayrı olarak bu işletmenin V.U.K. hükümlerine göre tutmak zorunda olduğu defterlerinde izlenilip izlenilmediği,

27 - Yayınlar,
1. Basılmış eserde zorunlu bilgilere (basıldığı yer ve tarih, basımcının ve varsa yayımcının adları, varsa ticari unvanları ve işyeri adresleri, ayrıca süreli yayında yönetim yeri, sahibinin, varsa temsilcisinin, sorumlu müdürün adları ve yayının türü) yer verilip verilmediği,
2. Süreli yayınlarda sorumlu müdür atanıp atanmadığı,
3. Süreli yayınların çıkarılabilmesi için, kaydedilmek üzere yönetim yerinin bulunduğu yer Cumhuriyet Başsavcılığına beyanname verilip verilmediği,

28 - Yardım toplama,
1. Yardım toplama faaliyeti bir ilin birden fazla ilçesini kapsıyorsa o ilin valisinden, bir ilçenin sınırları içinde ise o ilçenin kaymakamından; yardım toplama faaliyeti birden fazla ili kapsıyorsa kuruluşun yerleşim yerinin bulunduğu ilin valisinden izin alınıp alınmadığı,
2. Kuruluş, Bakanlar kurulunca izin alınmadan yardım toplayabilecek kuruluşlardan sayılmış ise yürütmüş olduğu yardım toplama faaliyetleri hakkında ilgili mülki amirliğe bildirimde bulunup bulunmadığı,
3. Kuruluş tarafından yürütülmüş olan yardım toplama faaliyetlerinin makbuzla, belirli yerlere kutu koyarak, bankalarda hesap açtırarak, yardım pulu çıkararak, eşya piyangosu düzenleyerek, kültürel gösteriler ve sergiler yoluyla, spor gösterileri, gezi ve eğlenceler düzenlemek veya bilgileri otomatik ya da elektronik olarak işleme tabi tutmuş sistemler kullanmak suretiyle yapılıp yapılmadığı,
4. Yardım toplama faaliyetinin izin verilen süre içinde gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği,
5. Yardım toplama faaliyetinde çalıştırılan kamu görevlileri (Silahlı Kuvvetler, adli ve idari yargıda görevli hakim ve savcılar ile güvenlik kuvvetleri mensupları ve özel kolluk görevlileri çalıştırılamaz ) için mülki idare amirinden izin alınıp alınmadığı,
6. Yardımların, izin veren makam tarafından yardım toplama faaliyetinde görev alması uygun görülen ve kendilerine kimlik belgesi verilen kişiler tarafından toplanılıp toplanılmadığı,
7. Yardım toplama faaliyetinde kullanılmak üzere bastırılan makbuzlarla ilgili hususlarda Yardım Toplama Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmeliğin 9 uncu maddesinde belirtilen hususlara uyulup uyulmadığı,
8. Yardım toplama faaliyetlerinde kullanılan makbuz ve biletleri kaydetmek üzere notere tasdik ettirilmiş makbuz-bilet kayıt defteri tutulup tutulmadığı,
9. Makbuz ve biletlerin, yardım toplama faaliyetlerinde görev alanlara sayman üye tarafından zimmetle teslim edilip edilmediği,
10. Yardım toplamakla görevli kişilerin, topladıkları parayı her onbeş günde bir veya bu paranın 150.- YTL’yi aşması durumunda onbeş günlük süreyi beklemeksizin sorumlu sayman üyeye teslim edip etmedikleri veya bu amaçla açılan banka hesabına yatırıp yatırmadıkları,
11. Sorumlu kurul sıfatı ile kuruluşun yönetim kurulu tarafından, yardım toplama süresinin bitiminden itibaren on gün içinde toplanan yardımın kesin hesabı çıkarılarak bir örneği izin veren makama verilip verilmediği,
12. Yardım toplama faaliyetinde yardım toplama kanununun 24 üncü maddesinde belirtilen oranlara uyulup uyulmadığı,
13. Yardım toplama faaliyeti sonucunda elde edilen gelirlerin, yardım toplama faaliyeti için öngörülen amaç doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığı,

29 – Diğer Hususlar,
1. Kuruluşun adına yürütülmekte olan faaliyetler ve yapılan harcamalarla ilgili olarak yönetim kurulunca usulüne uygun kararlar alınıp alınmadığı; Bu kararlara uyulup uyulmadığı,
2. Kuruluşun tüzüğünde gösterilen amaç ve amacın gerçekleştirilmesi için sürdürüleceği belirtilen çalışma konuları doğrultusunda faaliyet gösterilip gösterilmediği; defter, hesap ve kayıtların mevzuata ve tüzüğe uygun olarak tutulup tutulmadığı hususlarında denetleme kurulunca dernek tüzüğünde belirtilen aralıklarla denetim yapılarak, sonuçlarını bir rapor halinde yönetim kuruluna ve toplandığında genel kurula sunulup sunulmadığı,
3. Kuruluşun çalıştırdığı personel için sigorta bildirimi yapılıp yapılmadığı,
4. Kuruluşun ücretli olarak çalıştırdığı personele yapmış olduğu ücret ödemeleriyle ilgili olarak 4857 sayılı İş Kanunu hükmü gereğince ücret hesabını gösterir imzalı ücret pusula düzenleyerek bu belgenin çalıştırılan personele verilip verilmediği,
5. Kuruluşta, aylık ücretle çalıştırılan personele usulüne uygun bordro; G.V.K. 94 üncü maddesi kapsamında olan ödemelerde ise usulüne uygun gider pusulası düzenlenip düzenlenmediği; yapılan bu maaş veya ücret ödemeleri nedeniyle vergi tevkifatı yapılarak ilgili kuruma yatırılıp yatırılmadığı,
6. Dernekler Kanunu’nun 29 uncu maddesinde belirtilen ad, işaret ve sembollerin kullanılıp kullanılmadığı,
7. Kamu yararına çalışma niteliği bulunan derneklerin yöneticileri ve denetçileri ile bu derneklerin şube başkanlarının; Türk Hava Kurumu ve Türkiye Kızılay Derneğinin genel yönetim ve merkez denetleme kurulu üyeleri ile genel merkez teşkilatında görev alanlarının mal bildiriminde bulunup bulunmadıkları,
8. Defterlerinde ve diğer kayıtlarında ve Türkiye Cumhuriyetinin resmi kurumlarıyla yazışmalarında Türkçeden başka bir dilin kullanılıp kullanılmadığı,
9. Kuruluşun, yönetim ve denetim kurullarının kamu görevlisi olmayan başkan ve üyelerine verilmekte olan ücretler ve her türlü ödenek, yolluk ve tazminatlar ile kuruluşun hizmetleri için görevlendirilecek üyelere verilecek gündelik ve yolluk miktarlarının genel kurul tarafından tespit olunup olunmadığı,
10. Kuruluşun, üst kuruluşunun genel kurulunda en az üç üye ile temsil olunup olunmadığı ve bu temsilcilerin kuruluşun genel kurulunda seçilmiş olup olmadığı,
11. Kuruluşun, kurulma işlemi sırasında aranılan nitelikleri kaybedip kaybetmediği,
12. 2847 Sayılı Türkiye Emekli Subaylar, Emekli Astsubaylar, Harp Malulü Gaziler, Şehit Dul Ve Yetimleri İle Muharip Gaziler Dernekleri Hakkında Kanun’la kurulmuş olan kuruluşun iş ve işlemlerinin ayrıca bu Kanunun hükümlerine de uygun olarak yürütülüp yürütülmediği,
13. 3335 sayılı Uluslararası Nitelikteki Teşekküllerin Kurulması Hakkında Kanun’la kurulmuş olan teşekkülün iş ve işlemlerini İçişleri Bakanlığınca onaylanmış statüsünde belirtilen hükümlere uygun olarak yürütülüp yürütülmediği,
14. Kuruluşun siyasi partilere maddi yardımda bulunup bulunmadığı,
15. Kuruluşun, spor kulübü veya gençlik kulübü yada gençlik ve spor kulübü adını almış ve bu faaliyetlerde bulunmayı amaçlamış olması durumunda, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünce tutulan kütüğe kayıt ve tescil ettirilip ettirilmediği ile Dernekler kanununun 14 üncü maddesinin 2 nci fıkrasında belirtilen hususlarda 08.07.2005 tarih ve 25869 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Gençlik ve Spor Kulüpleri Yönetmeliği” hükümlerine uyulup uyulmadığı,
16. Kuruluşun iş ve işlemlerinde Dernekler Mevzuatı ve ilgili diğer mevzuatın yukarıda belirtilenler konular dışındaki emredici hükümlerine uyulup uyulmadığı,

İlgili Mevzuat
a)Kanunlar;
• 5253 sayılı Dernekler Kanunu
• 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu
• 5326 sayılı Kabahatler Kanunu
• 5072 sayılı Dernek ve Vakıfarın Kamu Kurum ve Kuruluşları ile İlişkilerine Dair Kanun
• 1606 Sayılı Bazı Dernek Ve Kurumların Bazı Vergilerden, Bütün Harç Ve Resimlerden Muaf Tutulmasına İlişkin Kanun
• 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu
• 3335 Sayılı Uluslar Arası Nitelikteki Teşekküllerin Kurulması Hakkında Kanun
• 2847 Sayılı Türkiye Emekli Subaylar, Emekli Astsubaylar, Harp Malülü Gaziler Şehit Dul Ve Yetimleri İle Muharip Gaziler Dernekleri Hakkında Kanun
• 3628 Sayılı Mal Bildirimi, Rüşvet Ve Yolsuzlukla Mücadele Kanunu
• 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu,
• 213 sayılı Vergi Usul Kanunu,
• 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu,
• 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu,
• 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu,
• 4857 sayılı İş Kanunu
• 7201 sayılı Tebligat Kanunu
b)Yönetmelikler;
• Dernekler Yönetmeliği
• İçişleri Bakanlığı Dernekler Denetçileri Yönetmeliği
• Yardım Toplama Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik
• Özel Öğrenci Yurtları Yönetmeliği
• Mal Bildiriminde Bulunulması Hakkında Yönetmelik
• Dernek, Vakıf, Birlik, Kurum, Kuruluş, Sandık Ve Benzeri Teşekküllere Genel Yönetim Kapsamındaki Kamu İdarelerinin Bütçelerinden Yardım Yapılması Hakkında Yönetmelik
• Gençlik Ve Spor Kulüpleri Yönetmeliği,
c) Yönergeler;
• İçişleri Bakanlığı Dernekler Denetçileri Görev ve Çalışma Yönergesi,
d) Tebliğler;
• 2005/1 sayılı Dernekler Tarafından Bastırılacak Alındı, Ayni Yardım Teslim ve Ayni Bağış Alındı Belgeleri ile Gider Makbuzları Hakkında Tebliğ.
• 2005/2 sayılı Dernekler Tarafından Bastırılacak Alındı,Ayni Yardım Teslim ve Ayni Bağış Alındı Belgeleri ile Gider Makbuzları Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ.
• 2006/1 sayılı Dernekler Tarafından Tutulan Üye Kayıt Defterinde Bulunması Gereken Bilgiler ile Bu Defterin Şekli Hakkında Tebliğ
• 2007/2 sayılı Dernekler Tarafından Tutulan Karar, Evrak Kayıt, Demirbaş Ve İşletme Hesabı Defterlerinde Bulunması Gereken Bilgiler İle Bu Defterlerin Şekli Hakkında Tebliğ.
• Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği(Gider pusulaları)
• Gelir Vergisi Genel Tebliği(Gıda Bankacılığı)
• Kurumlar Vergisi Genel Tebliği(Derneklerin Vergilendirilmesi)
• Tahsilat Tebliği(İdari Para Cezaları)

Murat Bengi
Mali Müşavir

29.05.2009